"Dini istirap, bir ve ayni zamanda, hem gercek istirabin ifadesi hem de gercek istiraba karsi bir protestodur. Din, ezilen yaratigin ic cekisi, kalpsiz bir dunyanin kalbi, ruhsuz kosullarin ruhudur. Kitlelerin afyonudur." Hegel'in Hukuk Felsefesinin Elestirisine Katki Karl Marx, Frederich Engels Marx'in afyon benzetmesini donemine uygun olarak okumak gerekir. Ilactir afyon, birilerinin birilerini kandirmak, uyutmak, soymak icin uretip sattigi bir uyusturucu, "kapitalist bir komplo" degil. Anlamadiklari, cozemedikleri, karinlarini doyuramadiklari, mutlu olamadiklari bir dunyada insanlarin cektikleri tum acilara karsi yarattiklari bir ilac, yaralarini rahatlatmak icin imal ettikleri bir merhem. Evet, ilactan ziyade plasebo, seker kapli bir leblebi tozu hapi belki, ama doktorlar bilir, plasebolar ilac ictigini zanneden hastalari cok zaman iyilestirir. Boylesi bir ilaci ancak hic aci cekmemis olanlar; acliktan, yoksulluktan, caresizlikten, dunyanin adaletsizliginden ve anlamsizligindan bihaber olanlar kucuk gorebilir. - from Amzon